VƯỜN RỪNG

THỰC TRẠNG

Trong 5 năm tính đến năm 2013, diện tích rừng ở Tây Nguyên mất hơn 130.000 ha. Cũng trong thời gian này, các tỉnh Tây Nguyên đã cấp phép đầu tư cho hơn 700 dự án với diện tích khoảng 216.000 ha. Nhưng hầu hết những dự án này bị doanh nghiệp lợi dụng khai thác, chiếm phá rừng hoặc thiếu trách nhiệm khiến rừng bị tàn phá, lấn chiếm trái phép.

Tính đến 2015, đất rừng ở Tây Nguyên giảm 180.000 ha so với năm 2010.

Tính đến năm 2017, diện tích rừng tự nhiên tại Việt Nam bị suy giảm nghiêm trọng, độ che phủ của rừng chưa đầy 40%. Diện tích rừng nguyên sinh trên cả nước còn khoảng 10%.

Chỉ trong năm 2019, rừng tự nhiên ở Tây Nguyên đã bị xóa sổ gần 16.000 ha. Trong đó, Đắk Lắk là tỉnh có diện tích rừng giảm nhiều nhất, khoảng hơn 11.000 ha.

Tính đến năm 2019, những khu rừng nguyên sinh còn nguyên chỉ còn 0,25%.

* Số liệu từ báo cáo của Bộ NN&PTNT, Tổng cục Lâm nghiệp, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai và Tổ chức Lương thực & Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc.

TÁC ĐỘNG

Làm suy giảm đa dạng sinh học:

Rừng bị tàn phá làm suy giảm cả về số lượng và chất lượng của đa dạng sinh học.

Theo ước tính, Việt Nam đang mất đi 137 loài thực vật, động vật và côn trùng mỗi ngày do phá rừng nhiệt đới, con số này tương đương với 50.000 loài mỗi năm.

Cạn kiệt nguồn nước:

Rừng có vai trò rất quan trọng trong việc giữ nước, ngăn lũ. Theo thống kê năm 2016, tại Việt Nam, hạn hán và xâm nhập mặn đã làm cho 475.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu tình trạng phá rừng vẫn diễn ra như hiện nay, thì sẽ có khoảng 2 tỷ người, chiếm 20% dân số thế giới sẽ bị thiếu nước trầm trọng vào năm 2050.

Gia tăng biến đổi khí hậu:

Sự tàn phá rừng làm mất cân bằng sinh thái và khả năng hấp thụ CO2, góp phần đẩy nhanh biến đổi khí hậu toàn cầu, cường độ & tần suất các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa bão, lũ lụt tăng lên.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có rủi ro thiên tai cao nhất thế giới. Trung bình hàng năm ở Việt Nam có khoảng 649 đợt thiên tai xảy ra như lũ lụt, hạn hán, sạt lở, xâm nhập mặn… Thực trạng này sẽ kéo theo chất lượng cuộc sống suy giảm, đói kém, bệnh tật khắp nơi.

DỰ ÁN

"Mô hình vườn rừng là trồng cây lâu năm, dù đó là những loại cây thân gỗ hoặc cây nhỏ hơn như hành. Chăm sóc cây lâu năm đỡ mất công hơn cây ngắn ngày, bởi vì chỉ phải trồng một lần, sau đó thì chúng sẽ tự chăm sóc bản thân. Cây lâu năm chống chịu sâu hại, bệnh dịch, sự bất thường của thời tiết hằng năm tốt hơn cây ngắn ngày. Sản phẩm của cây lâu năm thường có nhiều dinh dưỡng hơn bởi vì bộ rễ lớn, có thể lấy nhiều dưỡng chất từ đất."

"Hệ thống trồng trọt chỉ thực sự bền vững khi có riêng một phần đất cho các loại cây mang chức năng “hệ thống” - loại cây giúp tăng cường sức khỏe và khả năng chống chịu của toàn thể. Thông thường, đó là những loại cây cố định đạm và cây kháng sâu hại, bệnh dịch bằng cách thu hút các loài ăn sâu hại hoặc phát ra mùi hương đánh lạc hướng sâu hại.

Bền vững nhất là hệ thống tuần hoàn khép kín, không bổ sung chất dinh dưỡng từ bên ngoài, và hệ thống sẽ tự cấp dưỡng cho mình. Một số loại cây mất nhiều năm để trưởng thành, nên sẽ không thu hoạch được nhiều trong những năm đầu."

(trích từ “Sống không cần tiền”)

Mục tiêu

• Góp phần khôi phục lại những cánh rừng bị lấn chiếm, ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước & không khí, cải tạo đất, chống sa mạc hóa, suy thoái đất và bảo tồn đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính, giảm tác động thiên tai & điều hòa khí hậu.

• Tăng cường năng lực và phát triển sinh kế cho cộng đồng địa phương tham gia bảo vệ và phát triển rừng. Tạo nguồn cung thực phẩm sạch cho người tiêu dùng và thu nhập ổn định cho nông dân canh tác nông nghiệp hữu cơ.

• Kết nối những tổ chức / cá nhân quan tâm đến các giá trị bền vững của rừng, thúc đẩy & xây dựng nhận thức về bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động trồng cây, được triển khai trực tiếp bởi những tổ chức / cá nhân tham gia tài trợ và các tình nguyện viên.

Triển khai và giám sát

• Dự án sẽ được triển khai trực tiếp trên đất của nông dân và đất rừng lấn chiếm đã được nhà nước thu hồi tại các Khu bảo tồn thiên nhiên và Vườn quốc gia. Cây rừng sẽ được trồng xen kẽ với cây nông nghiệp, khoảng cách giữa mỗi cây là 4 mét, kích thước hố 40 x 40 cm.

• Cây rừng trồng trên đất của nông dân sẽ được bảo vệ và chăm sóc bởi các cơ quan kiểm lâm và lâm nghiệp tại địa phương, cùng với sự phối hợp từ các nông dân và đội ngũ JOY. Các nông dân trong dự án sẽ được hưởng lợi từ các loại cây nông nghiệp khác.

• Cây rừng trồng trên đất rừng lấn chiếm đã được nhà nước thu hồi sẽ được bảo vệ và chăm sóc bởi các Khu bảo tồn thiên nhiên và Vườn quốc gia.

• Nhân sự của dự án sẽ kiểm tra thường xuyên những cây đã trồng để đảm bảo cây được chăm sóc đúng cách & báo cáo mức độ tăng trưởng của cây. Trong trường hợp cây chết, dự án sẽ truy tìm nguyên nhân và có phương án trồng thay thế.

• Các tổ chức / cá nhân tài trợ, tình nguyện viên và nhân sự địa phương trực tiếp trồng cây và cùng giám sát các hoạt động của dự án.