NGUỒN NƯỚC TỰ NHIÊN TRÊN TRÁI ĐẤT ĐANG CẠN KIỆT

Nước là một trong những tài nguyên quan trọng nhất của Trái Đất, đóng vai trò thiết yếu trong đời sống con người, hệ sinh thái và sự ổn định của hành tinh. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science, lượng nước tích trữ trên đất liền (Terrestrial Water Storage - TWS) đang suy giảm với tốc độ đáng báo động, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với nguồn cung nước ngọt mà còn ảnh hưởng đến mực nước biển và sự cân bằng địa chất của hành tinh.

TWS bao gồm độ ẩm trong đất, nước ngầm và các nguồn nước mặt như sông, hồ. Theo nghiên cứu, chỉ trong giai đoạn 2000-2002, lượng nước tích trữ trên đất liền đã giảm đến 1.614 gigaton. Từ năm 2003-2016, thêm 1.009 gigaton nước tiếp tục bị mất đi mà không có dấu hiệu phục hồi tính đến năm 2021.

Sự suy giảm này chủ yếu bắt nguồn từ sự thay đổi mô hình lượng mưa và nhiệt độ toàn cầu gia tăng. Khi khí hậu nóng lên, quá trình bốc hơi nước trở nên mạnh mẽ hơn, làm mất cân bằng hệ thống nước tự nhiên. Ngoài ra, khai thác nước ngầm quá mức để phục vụ nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng cạn kiệt nước tích trữ. Theo ước tính của NASA GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment), khoảng 21 trong số 37 tầng chứa nước ngầm lớn nhất thế giới đang cạn kiệt với tốc độ đáng lo ngại.

Tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái và con người

Sự suy giảm TWS không chỉ ảnh hưởng đến nguồn nước ngọt mà còn gây ra những hệ lụy rộng lớn hơn:

Mực nước biển dâng cao: Nghiên cứu ước tính rằng sự suy giảm TWS đã khiến mực nước biển tăng thêm khoảng 4,4 mm. Khi lượng nước ngầm bị khai thác và không được bổ sung, nước từ các tầng nước ngầm cạn kiệt sẽ chảy ra đại dương, góp phần làm gia tăng mực nước biển toàn cầu.
Dịch chuyển trục quay Trái Đất: Một phát hiện đáng lo ngại khác là sự mất cân bằng nước trên hành tinh đã khiến trục quay của Trái Đất dịch chuyển khoảng 45 cm. Đây là một tác động nghiêm trọng đến động lực học của hành tinh và có thể ảnh hưởng đến sự phân bố khí hậu cũng như mô hình thời tiết toàn cầu.
Ảnh hưởng đến nông nghiệp: Với sự suy giảm nhanh chóng của nước ngầm và độ ẩm đất, sản xuất nông nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn hơn do thiếu nước tưới tiêu. Theo báo cáo của FAO, khoảng 60% diện tích đất nông nghiệp trên thế giới đang bị ảnh hưởng bởi hạn hán và mất nước. Điều này có thể dẫn đến khủng hoảng lương thực và ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu người trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các khu vực khô hạn.
Tác động đến hệ sinh thái: Nhiều hệ sinh thái phụ thuộc vào các nguồn nước tự nhiên để duy trì sự sống. Khi nguồn nước tích trữ cạn kiệt, các loài động thực vật có nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tuyệt chủng. Chẳng hạn, vùng đất ngập nước ở lưu vực sông Mekong đang suy giảm do khai thác nước và biến đổi khí hậu, làm giảm đa dạng sinh học đáng kể.

Giải pháp cấp bách

Nếu không có những biện pháp kịp thời và quyết liệt, thế giới có thể đối mặt với cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng trong tương lai gần. Các nhà khoa học, chính phủ và toàn xã hội cần phối hợp để đưa ra các chiến lược hiệu quả nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này, đảm bảo sự ổn định của hệ sinh thái và cuộc sống của con người trên hành tinh, bao gồm:

Quản lý tài nguyên nước bền vững: Các quốc gia cần thực hiện chính sách quản lý nước hiệu quả hơn, bao gồm hạn chế khai thác nước ngầm quá mức, đầu tư vào công nghệ lọc và tái chế nước.
Tăng cường bảo vệ rừng và hệ sinh thái tự nhiên: Rừng có vai trò quan trọng trong việc duy trì chu trình nước và giảm thiểu bốc hơi. Do đó, bảo vệ rừng và khôi phục các vùng đất ngập nước sẽ giúp giảm tổn thất TWS.
Phát triển công nghệ tiết kiệm nước trong nông nghiệp và công nghiệp: Các kỹ thuật tưới tiêu thông minh và phương pháp sản xuất ít tiêu hao nước sẽ giúp giảm áp lực lên nguồn tài nguyên nước.
Chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu: Hạn chế phát thải khí nhà kính là một trong những giải pháp dài hạn để kiểm soát nhiệt độ toàn cầu và hạn chế sự gia tăng quá trình bốc hơi nước.

(Nguồn: Tổng hợp)