NỒNG ĐỘ CO₂ ĐẠT MỨC CAO NHẤT TỪNG ĐƯỢC GHI NHẬN TRONG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI

Theo dữ liệu được công bố mới nhất từ Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) và Viện Hải dương học Scripps (Đại học California, San Diego), nồng độ carbon dioxide (CO₂) trong khí quyển Trái Đất đã vượt ngưỡng 430 ppm vào tháng 5 năm 2025. Đây là mức cao kỷ lục, được cho là chưa từng xuất hiện trong hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu năm qua.

CO₂ là loại khí nhà kính sinh ra từ hoạt động của con người, chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng và các quá trình công nghiệp. Loại khí này có khả năng giữ nhiệt từ bức xạ mặt trời và tồn tại trong khí quyển hàng thế kỷ. Nồng độ CO₂ cao là nguyên nhân hàng đầu khiến Trái Đất ấm lên, kéo theo hàng loạt hệ quả tiêu cực như nước biển dâng, băng tan ở hai cực, các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Theo số liệu của NOAA, mức CO₂ trung bình toàn cầu tháng 5/2025 được ghi nhận là 430,5 ppm, tăng hơn 3,5 ppm so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một trong những mức tăng hàng năm nhanh nhất kể từ năm 1958, khi NOAA bắt đầu thực hiện các phép đo tại Đài quan sát Mauna Loa (Hawaii). Đáng chú ý, chỉ trong vòng 10 năm qua, nồng độ CO₂ đã tăng hơn 25 ppm, trong khi trước thời kỳ công nghiệp, nồng độ này ổn định ở mức khoảng 280 ppm trong suốt hơn 10.000 năm.

Giáo sư Ralph Keeling, Giám đốc Chương trình CO₂ tại Scripps, nhận xét: “Điều đáng lo ngại không chỉ là mức CO₂ cao đến đâu, mà còn là tốc độ gia tăng nhanh chóng của nó. Chúng ta đang chứng kiến sự tích tụ CO₂ với tốc độ mà Trái Đất chưa từng trải qua trong lịch sử.”

Các nghiên cứu cổ khí hậu, dựa trên phân tích lõi băng và trầm tích đáy biển, cho thấy lần gần nhất Trái Đất có mức CO₂ tương đương hoặc cao hơn hiện tại có thể là vào thời kỳ Pliocene (cách đây 3–5 triệu năm). Khi đó, nhiệt độ toàn cầu cao hơn hiện tại từ 2 đến 3°C, mực nước biển cao hơn khoảng 10 đến 20 mét, và không có băng vĩnh cửu ở Bắc Cực. Một số bằng chứng hóa thạch và nghiên cứu địa hóa học còn cho rằng mức CO₂ hiện nay có thể so sánh với thời kỳ Miocene từ hơn 30 triệu năm trước, khi khí hậu Trái Đất hoàn toàn khác và con người chưa xuất hiện.

Hiện tượng gia tăng CO₂ dẫn đến hệ quả rõ rệt: nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 1,2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, theo báo cáo của Chương trình Giám sát Biến đổi Khí hậu Copernicus (2024). Băng ở hai cực và các sông băng trên thế giới tan với tốc độ kỷ lục, góp phần khiến mực nước biển dâng nhanh. Theo NOAA và NASA, tốc độ dâng mực nước biển toàn cầu trung bình hiện tại khoảng 3,3 mm/năm, gấp đôi so với thế kỷ 20.

Không chỉ ảnh hưởng đến nhiệt độ và mực nước biển, nồng độ CO₂ cao còn làm gia tăng tần suất và cường độ các hiện tượng thời tiết cực đoan. Báo cáo của IPCC (2021) nhấn mạnh rằng sự gia tăng nồng độ khí nhà kính có liên hệ trực tiếp với các đợt sóng nhiệt, hạn hán, mưa lớn, và bão mạnh mà nhiều quốc gia đã và đang hứng chịu.

Giáo sư Keeling cho rằng việc nồng độ CO₂ không ngừng tăng cao phản ánh sự thất bại của các nỗ lực toàn cầu trong việc cắt giảm phát thải khí nhà kính. Dù đã có nhiều hiệp định quốc tế như Thỏa thuận Paris 2015, lượng phát thải toàn cầu vẫn tiếp tục tăng do nhu cầu năng lượng, công nghiệp và các hoạt động sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Nếu không có những hành động quyết liệt nhằm giảm phát thải CO₂, các mô hình dự báo khí hậu cho thấy nồng độ khí này có thể đạt 500 ppm vào khoảng giữa thế kỷ 21. Khi đó, nguy cơ Trái Đất vượt qua các ngưỡng khí hậu không thể đảo ngược sẽ ngày càng hiện hữu. Điều này đồng nghĩa với việc các hệ sinh thái sẽ bị phá vỡ, khả năng thích ứng của con người và tự nhiên bị đẩy đến giới hạn.

(Nguồn: Tổng hợp)